Buluşlar artık insanoğlu tarafından yapılmayacak.
Sizce dünya tarihinin en önemli buluşu nedir? Tekerlek, Pusula, Matbaa, Silah, Telefon, Ampul, Penisilin, İnternet, Atom bombası, mRNA aşıları. Mucit deyince aklınıza ne geliyor? Gutenberg, Tesla, Einstein, Fleming, Graham Bell, Özlem Türeci, Uğur Şahin. Pek çoğumuz şu anda bu buluşların önemini farketmesek de buluşların var olmadan önceki ve sonraki hali arasında büyük bir değişim var. Örneğin penisilin olmasaydı belki de insan hayatı normalden 20-30 yıl daha kısa olacaktı.
ABD patent dairesi başkanı Charles Duell “İcat edilecek herşey icat edildi” dediği zaman 1899 yılıydı. Bizim şu anda günlük yaşamda kullandığımız bir çok şeyin icat tarihi bu tarihten sonra.
6000 yılık buluşlar, icatlar tarihinde çok önemli anlara tanıklık ediyoruz. Yukarıda yazdığım buluşların hepsi bir insanoğlu tarafından bulundu. Fakat bu tarihden sonra bazı buluşların mucit kısmında artık makine isimleri yazacak. TC19231A tarafından icat edildi. 😊
Yapay Zeka, bilgisayarların insanlar gibi düşünebilme, problem çözebilme yeteneğini taklit eder. Örneğin: veri toplama, öğrenme, çıkarım/analiz yapma, sınıflandırma, ayırt etme, anlamlandırma, yargılama, tahmin, çıktı verme/üretme vb.
1980’lerde Kural tabanlı sistemler, görüntü tanıma, sınıflandırma sistemleri, metin ve ses işleme sistemleri ile aslında yapay zekanın temeli atıldı. Ama en önemli şey eksikti. VERİ.
Veri toplama sorunu 2000’lerden sonra aşılmaya başlandı. Dünya’daki 8 milyar insanın 5 milyarı internet erişimine sahip ve sosyal medya kullanıyor. Google’da arama sayısı 1999’da 500.000 iken 2019’da 2 trilyon’a ulaştı.
İnsanoğlu bir buluş yaparken Araştırma, veri toplama, Analiz etme, Fikir üretme, prototip oluşturma, test etme ve üretim olarak bir çok aşamaya ihtiyaç duyar ve ne yazık ki zaman-kişi bağımlılığı bir çok icadın gün yüzüne çıkmamasına veya geç çıkmasına neden olur. İcatların ortaya çıkabilmesi için bir çok imparatorlukta bilim insanlarına değer verilmiş ve bir araya getirilmeye çalışılmıştır. Çünkü: güç=teknoloji’dir.
ChatGPT Aralık 2022’de kullanıma sunulduktan sadece 1 hafta sonra 1 milyon kullanıcıya ulaştı. Kullanıcılar şaşkınlıklarını gizleyemediler 2 ay içerisinde makaleler, videolar inanılmaz bilgiler dönüyor. Herkes başka bir şey deneyimliyor. Çünkü chatGPT bir makine olmasına rağmen 1 avukat gibi sözleşme yazabiliyor, 1 diyetisyen gibi diyet programı verebiliyor, 1 yazılımcı gibi kod yazabiliyordu. Hatta ona 1 kitabın özetini çıkart diyebiliyorsunuz. Anlayamadığınız 1 aforizmayı,1 matematik sorusunu 10 yaşındaki çocuğa anlatır gibi öğret diyerek, Öğretmen rolünü üstlenmesini söyleyebiliyorsunuz. İşin açıkçası anlatmak için gazete sayfaları yetmeyecek editör kızıyor… Microsoft geçen hafta 10 milyar usd yatırım yaptı. İnternet’de şu anda dolaşan şey Google’ın sonu geldi.
Peki Google hiç bir şey yapmıyor mu gerçekten. Google bu işe openai’den daha önce başladı. 2010 yılında kurulmuş olan Deepmind şirketini 2014’de sadece 500 milyon usd’a satın aldı. Yani yaklaşık 13 yıldır üretiyorlar. Roketsan’dan ayrılan Koray Kavukçuoğlu Deepmind’daki 5 yöneticiden biri Araştırmadan Sorumlu Başkan yardımcısı onun sözleri ile Deepmind’ı size özetleyim: Uçtan uca her şeyi kendi yapan bir algoritmaya sahip olmak istiyoruz. Deepmind’ın sadece internete yansıyan yönleri bile ürkütücü Yeminli Tercümanlara taş çıkaran 109 dili anlık tercüme edebilen Google Çeviri bir insanoğlu tarafından değil Deepmind tarafından geliştirildi. Deepmind’ın şu anda açıklamadığı robot tasarımları ve bir çok buluşu olduğunu da tahmin ediyorum.
Siz, 8 dil bilen İlber Ortaylı’nın farklı dillerdeki 30.000 kitaplık kütüphanesini ne kadar zamanda okuyup, kitaplar arasında ortak noktaları birleştirip, 1 konuda özet çıkarabilirsiniz? Ömrünüz yeter mi? Peki deepmind’ın bunları öğrenmesi, istediğiniz herhangi bir konu için size özet çıkarması ne kadar zamanını alır biliyormusunuz? 1 dakikadan az. Ortalama 1 kitap 10mb olduğunu düşünürsek 300gb veri eder. Bu veriyi yapay zeka dil işleme ve öğrenme modeli ile normal bir insandan daha iyi şekilde ilişkisini kurabilir. Google 2008’de açıklanana göre günde 20 PB, şu anda tahminen 1exabyte (1000 petabyte) veri işliyor. (*) Bu ne demek anlaşılır konuş kardeşim diyorsanız. Google’ın sadece arama motorunun 1 günde işlediği veri : 3.333 tane İlber Ortaylı Kütüphanesi ediyor.
Çok yakın bir zamanda bir ekran karşısına geçip klavye’den veri girişi yapmak, elinize bir telefon alıp dokunarak iletişim kurmak tarihe karışacak ilkel teknoloji olarak görülecek. Kimlik doğrulama sistemlerine gerek kalmayacak.
En son örnek biraz daha açıklayıcı olmuştur. Ülke olarak eğer yapay zeka’ya sahip olmazsak 2050’li yıllarda dünyanın az gelişmiş ülkeleri arasında yer alırız. Bu teknolojiye sahip olmak için ne lazım:
– Donanım, Gerekli bilgisayar donanımları ve chip teknolojisi. Bunun için hammadeler.
– Enerji. Füzyon enerji üretilip, kullanılabilir olduğunda Petrol ve Fosil yakıtlar tarih olacak. (**)
– Uzmanlaşmış bilim insanları.
– Bu konuda yoğunlaşmış bir devlet politikası
İnternette gördüm 1 cümle ile yapay zeka makalesini bitireyim: Köpeğin düzgün konuşamadığını söyleyenlere bakmayın, olay köpeğin düzgün konuşamaması değil. Köpeğin konuşmaya başlaması.
Kaynaklar:
* https://bernardmarr.com/how-much-data-is-there-in-the-world/
